Lễ kỷ niệm Thướng tướng Trần Khát Chân trên vùng đất Vĩnh Thịnh
Nằm ở phía Bắc tỉnh Thanh Hóa, bên dòng sông Mã , vùng đất Vĩnh Lộc có khí thiêng sông núi hội tụ, đã sinh ra một nhân kiệt: Thượng tướng quân Trần Khát Chân . Ông đã có công đánh dẹp quân xâm lược Chiêm Thành, chém đầu tướng giặc Chế Bồng Nga, giữ yên bờ cõi nước nhà . Suốt nhiều thế kỷ qua, vào 23-24/4 âm lịch hàng năm, nhân ngày húy kỵ của T hượng tướng quân Trần Khát Chân, nhân dân Vĩnh Lộc lại tưng bừng khai hội , nhằm tưởng nhớ công ơn của bậc tiền nhân, giáo dục tinh thần yêu quê hương, đất nước, ý thức bảo vệ các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.
Theo sách Thanh Hóa chư thần lục, trên địa bàn tỉnh có nhiều nơi thờ Thượng tướng quân Trần Khát Chân; trong đó, riêng tại huyện Vĩnh Lộc cũng có tới 3 nơi thờ tự là: thị trấn Vĩnh Lộc, xã Vĩnh Tiến và xã Vĩnh Thịnh. Các sách Đại Việt sử ký toàn thư, Đại Nam nhất thống chí, Việt Nam sử lược đều ghi: Trần Khát Chân người làng Hà Lãng, huyện Vĩnh Ninh, ba đời làm Thượng tướng quân. Ông là hậu duệ của Bảo Nghĩa vương Trần Bình Trọng với câu nói bất hủ: Ta thà làm quỷ nước Nam chứ không thèm làm vương đất Bắc. Sinh ra và lớn lên giữa cảnh đất nước loạn lạc, Thượng tướng quân Trần Khát Chân sớm đã bộc lộ tư chất thông minh hơn người, giỏi võ, lắm cơ mưu. Năm 1388 (năm Mậu Thìn), ông thi đỗ Thái học sinh; sau đó được triều đình trọng dụng, phong làm tướng quân chỉ huy đội quân Long Tiệp. Vào các năm 1371, 1377, 1378, vua Chiêm Thành là Chế Bồng Nga nhiều phen kéo quân sang nước ta gây ra cảnh cướp bóc, lầm than khiến lòng dân vô cùng oán hận.
Tháng 11 năm Kỷ Tỵ (1389), quân Chiêm Thành do Chế Bồng Nga dẫn đầu tiến đánh Thanh Hóa. Vận nước lâm nguy, vị đô tướng trẻ tuổi Trần Khát Chân đã khẳng khái nhận lệnh, lãnh binh xuất trận. Sau khi lập được công lớn đánh tan quân Chiêm Thành, Trần Khát Chân được phong làm Long Tiệp Phụng Thần Nội vệ Thượng tướng quân, tước Vũ Tiết Quan Nội Hầu. Ông đủ tài năng và dũng khí để giết chết vua nước Chiêm là Chế Bồng Nga, nhưng lại không thể toàn được tấm thân trước những biến cố phức tạp của lịch sử diễn ra sau đó chẳng bao lâu. Trần Khát Chân mất khi ông mới 29 tuổi. Nhân dân thương tiếc ông, đã lập đền thờ ngay tại nơi ông bị xử tử và trong đó có đền thờ vọng ở xã Vĩnh Thịnh.
Hằng năm, vào ngày 23-24 tháng tư âm lịch, nhân dân địa phương tổ chức ngày kỵ của Thượng tướng quân, cũng là lễ kỷ niệm quan trọng của làng, của xã nhằm tưởng nhớ công lao của vị danh tướng tài ba và giáo dục truyền thống yêu nước. Trần Khát Chân mất khi tuổi đời còn rất trẻ, song câu chuyện về cuộc đời và sự nghiệp của ông vẫn mãi là khúc ca bi tráng về tinh thần kiên trung bất khuất. Tấm gương của ông được hậu thế mãi truyền tụng và ngợi ca.
Lễ hội đền thờ Trần Khát Chân thu hút đông đảo sự tham gia của nhân dân và du khách thập phương. Phần lễ trang trọng, uy nghiêm, mở đầu bằng nghi thức dâng hương, tế lễ. Đây là những nghi thức cổ truyền, đã được thực hiện trong suốt nhiều thế kỷ qua. Đây là dịp để người dân ôn lại thân thế, sự nghiệp và đặc biệt là công trạng của danh tướng Trần Khát Chân đối với quê hương, đất nước. Hậu thế dâng nén hương lên ban thờ Thượng tướng quân, cũng là bày tỏ với Ngài lòng biết ơn, thành kính.
Trước và sau phần lễ là chương trình hội thi văn nghệ, thể thao đặc sắc các đội đến tức các đơn vị làng, trường học trên địa bàn xã biểu diễn, với nội dung nêu bật tài năng, đức độ và công lao to lớn của thượng tướng quân Trần Khát Chân trong việc đánh tan quân Chiêm Thành, giữ yên bờ cõi nước nhà, ca ngợi Đảng quang vinh, Bác Hồ vĩ đại...
Du khách về với Lễ kỷ niệm tại đền Trần Khát Chân không chỉ để tham dự một sự kiện văn hóa tâm linh, bày tỏ lòng thành kính đối với danh tướng Trần Khát Chân; mà còn để hiểu hơn về truyền thống văn hóa, tinh thần đạo lý uống nước nhớ nguồn của dân tộc Việt Nam. Những năm qua, Đảng bộ, chính quyền và người dân xã Vĩnh Thịnh luôn nỗ lực gìn giữ và phát huy giá trị của Lễ kỷ niệm thượng tướng Trần Khát Chân, để ngày lễ thực sự là một sự kiện văn hóa truyền thống tiêu biểu của xãVĩnh Thịnh nói riêng, huyện Vĩnh Lộc nói chung.
Đền thờ Trần Khát Chân xã Vĩnh Thịnh là công trình kiến trúc nghệ thuật gỗ được xây dựng từ thời Lê, thế kỉ 17, 18. Trải qua bao năm tháng dãi dầu mưa nắng, qua nhiều lần trùng tu, tôn tạo, đến nay Đền thờ Trần Khát Chân vẫn đứng đó vững chãi, uy nghiêm, như minh chứng cho lòng thành kính của người dân trên mảnh đất này đối với vị danh tướng kiệt xuất của đất nước, quê hương, đây là ngôi đền có giá trị rất đặc biệt về kiến trúc cổ và nghệ thuật điêu khắc trang trí, một di sản hiếm gặp trong kho tàng kiến trúc dân gian truyền thống của người Việt, mỗi năm thu hút hàng nghìn du khách thập phương và nhân dân đến chiêm bái.
Lễ kỷ niệm Đền thờ Trần Khát Chân, với những giá trị lịch sử văn hóa lâu bền, vẫn luôn tồn tại trong đời sống văn hóa cộng đồng, điểm tô thêm vẻ đẹp truyền thống, vẻ đẹp văn hóa lịch sử cho vùng đất xã Vĩnh Thịnh./.
Một số hình ảnh tiêu biểu tại chương trình Lễ kỷ niệm:
